België kent een complexe reglementering voor asbestverwijdering en sloopwerken, waarbij de drie gewesten (Vlaanderen, Brussel en Wallonië) eigen regelgeving hanteren. Hoewel de federale Codex over het welzijn op het werk een basis biedt voor arbeidsbescherming, verschillen de vereisten voor vergunningen, meldingsplicht en asbestbeheer sterk per regio.
Vlaanderen: gestructureerde afbouw en sloopopvolgingsplannen
Vlaanderen hanteert een proactieve aanpak via het Actieplan Asbestafbouw 2040, waarbij risicovolle asbesttoepassingen (zoals asbestcementen daken) tegen 2034 en alle asbestmaterialen in slechte staat tegen 2040 moeten zijn verwijderd. Voor sloopwerken is een omgevingsvergunning verplicht bij niet-residentiële gebouwen >1.000 m³ of residentiële gebouwen >5.000 m³. Een sloopopvolgingsplan met destructieve asbestinventaris is hierbij verplicht, waarin de bouwheer gevaarlijk afval (inclusief asbest) gedetailleerd in kaart dient te brengen. Voor kleinere woningen (<5.000 m³) geldt geen meldingsplicht.
In HLN, dd 28/05/25, verscheen een artikel waarin een slachtoffer van asbestkanker de onveilige verwijdering van asbesttoepassingen in zijn buurt aanklaagt.
Brussel: strikte vergunningen en destructieve inventarissen
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft strengere regels: voor sloop of renovatie van gebouwen >500 m² (gebouwd vóór 1998) is een destructieve asbestinventaris verplicht.
Daarnaast vereist elke asbestverwijdering een milieuvergunning (klasse 1B) of melding (klasse 1C), afhankelijk van het type en de hoeveelheid asbest. Zo moet bijvoorbeeld spuitasbest altijd via een vergunning worden aangepakt, ongeacht de omvang. Deze aanpak benadrukt preventie, maar legt een administratieve last op bij kleinere projecten.
Wallonië: focus op voorafgaande sanering en toekomstige harmonisatie
Wallonië onderscheidt tussen kleinschalige en grootschalige asbestverwijderingsprojecten. Voor kleinschalige werken, zoals het verwijderen van 10–20 meter asbesthoudende deurafdichtingen of 5–10 meter leidingisolatie, volstaat een melding klasse 3. Grotere projecten, zoals het saneren van meer dan 120 m² asbestcement, vereisen een milieuvergunning klasse 2 met gedetailleerde technische plannen. In tegenstelling tot Vlaanderen en Brussel ontbreekt een verplicht asbestattest bij verkoop, maar er zijn plannen voor harmonisatie van de regelgeving tegen 2030.
Opvallend is dat Wallonië asbestverwijdering verplicht vóór sloop, ongeacht de staat van het materiaal. Dit voorkomt ongecontroleerde verspreiding tijdens afbraak, maar vertraagt soms renovatietrajecten. Voor tijdelijke constructies (zoals containers) en niet-toegankelijke gebouwen (<1,75 m hoogte) gelden vrijstellingen
Federale basis: de Codex Welzijn op het werk
Ondanks regionale verschillen geldt federale regelgeving voor arbeidsveiligheid. De Codex verplicht werkgevers een asbestinventaris op te stellen voor alle toegankelijke delen van gebouwen waar werknemers actief zijn.
Tijdens sloopwerken valt de werf onder deze definitie, waardoor een inventaris verplicht is – ongeacht de gewestelijke vergunningseisen.
De inventaris moet jaarlijks geactualiseerd worden en na elke significante wijziging (bijv. beschadiging van asbest). Dit zorgt voor een minimale beschermingsstandaard, maar laat ruimte voor regionale aanvullingen.
Naar een evenwicht tussen veiligheid en haalbaarheid
De regionale verschillen in asbestregelgeving reflecteren uiteenlopende prioriteiten: Vlaanderen kiest voor gestructureerde afbouw, Brussel voor preventie via strikte vergunningen en Wallonië voor geleidelijke harmonisatie. De federale Codex biedt een cruciale basis voor arbeidsveiligheid, maar een gebrek aan cohesie tussen gewesten bemoeilijkt landelijke projecten. Een mogelijke oplossing ligt in het uitwisselen van best practices, bijvoorbeeld Brusselse destructieve inventarissen combineren met Vlaamse sloopopvolgingsplannen. Tegelijkertijd vereist de vereenvoudiging van vergunningstrajecten onze aandacht om de haalbaarheid voor kleinere partijen te waarborgen. Uiteindelijk blijft het doel eenduidig: een asbestveilig België, waar mens en milieu beschermd zijn tegen deze historische erfenis.
Reactie plaatsen
Reacties